Chiazaad

Chiazaad wordt de laatste tijd genoemd als het nieuwste superfood en dat betekent dat je alleen zeker weet dat het eetbaar is. De positieve eigenschappen van ieder zogenaamd superfood worden altijd overdreven en het blijkt dat dezelfde stofjes, die zo gezond voor lijf en leden zouden zijn, vaak ook gewoon in je dagelijkse voeding verstopt zit.

Strooi wat gemalen chiazaad in je smoothie (ook al zo'n modeverschijnsel) of je yoghurt of muesli en het zou je ontbijt verrijken met omega-3-onverzadigde vetzuren.

Chiazaad is afkomstig van de chia (Salvia hispanica), een plantje dat behoort tot de grote muntfamilie en een broertje is van salie (Salvia officinalis), een keukenkruid. De exotische versie is inheems in Guatemala en Mexico. Oude bronnen zeggen dat de plant al door de Azteken werd verbouwd. Men gelooft zelfs dat het zaad ooit net zo belangrijk is geweest als maïs. Na de val van het Aztekenrijk raakte chia in de vergetelheid en werd alleen nog door Mexicaans indianen op kleine schaal geteeld. Zaadjes (gemalen en niet) zijn nog steeds in gebruik in landen als Paraguay, Bolivië, Argentinië, Guatemala en Mexico om voedzame dranken te maken en als voedingsmiddel toe te passen.

Nu de rijke westerse wereld heeft verzonnen dat chiazaad een superfood is, is de prijs van het zaad omhoog geschoten. Zo hoog zelfs dat de inheemse bevolking het nauwelijks meer kan betalen.

Chia is een eenjarige plant die een hoogte kan bereiken van 1.75 meter. Hij bloeit met decoratieve violette of witte bloemen.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Salvia, is te herleiden tot het Latijnse woord salvere (‘redden’), een woord dat zelfs nu nog in het Engels te herkennen is als save. Het tweede deel, hispanica, betekent 'uit Spanje' en verklaart dat de Spanjaarden het plantje zogenaamd als eerste hebben ontdekt.

Chia wordt in toenemende mate commercieel verbouwd vanwege het zaad. Chiazaad heeft een wat notige smaak en is bovendien rijk aan vezels. Het zaad is inderdaad rijk aan omega-3-onverzadigde vetzuren. De zaadjes leveren wel tot 30 procent aan winbare olie, waarvan 55% omega-3-onverzadigd vetzuur, 18% omega-6-onverzadigd vetzuur, 6% omega-9-onverzadigd vetzuur (α-linolzuur). Tot slot bevatten de zaadjes nog 10% verzadigd vet.

Ook in vogelvoer zit vaak wat chiazaad verborgen. We strooien dat vogelvoer klakkeloos in of rond vogelhuisjes. Geen wonder dat de chiaplant intussen in toenemende mate in ons land al verwilderd wordt gesignaleerd.

Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat chiazaadjes geen effect hebben op hart- en vaatziekten[1] of gewichtsverlies[2].

[1] De Souza Ferreira et al: Effect of chia seed (Salvia hispanica L.) consumption on cardiovascular risk factors in humans: A systematic review in Nutrición Hospitalaria – 2015
[2] Nieman et al: Chia seed does not promote weight loss or alter disease risk factors in overweight adults in Nutrition Research - 2009