Sesamzaad

Sesam (Sesamum indicum) is een meerjarige plant die 50 tot 100 centimeter hoog kan worden. Sesam is getooid met lancetvormige bladeren en bloeit met buisvormige bloemen, variërend in kleur van wit tot roze of paars. De vrucht is een tot drie centimeter lange capsule, die gewoonlijk behaard is. De kleine zaden zijn wit of zwart. Het formaat van de ovale zaadjes varieert sterk per cultivar.

[Zwart sesamzaad]

Talrijke wilde verwanten komen voor in Afrika en een kleiner aantal in India. De soort is op grote schaal genaturaliseerd in tropische gebieden over de hele wereld en wordt gekweekt. De grootste producenten zijn Soedan, Myanmar en India. Sesamzaad is een van de oudste bekende oliehoudende gewassen, die al ruim 3000 jaar geleden gedomesticeerd moet zijn. Sesam verdraagt ​​droge omstandigheden goed en groeit waar andere gewassen het laten afweten.

Het geslacht Sesamum bevat veel (nog wilde) soorten, waarvan de meeste inheems zijn in Sub-Sahara Afrika. Het gecultiveerde type, Sesamum indicum, is echter afkomstig uit India.

[Wit sesamzaad] 

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Sesamum, is via het Griekse sēsamon (σήσαμον), afkomstig uit Mesopotamië. Daar gebruikte men het spijkerschrift en betekende šamaššammū 'olieplant'. Het tweede deel, indicum, betekent '(uit) India'.

Sesam heeft een van de hoogste oliegehaltes van alle zaden. Met een rijke, nootachtige smaak is het een veelgebruikt ingrediënt in keukens over de hele wereld.

Sesamzaadjes bestaan voor 5% uit water, 23% uit koolhydraten, 50% uit vet en 18% uit eiwitten. Per 10 gram leveren sesamzaadjes 60 calorieën. Ze zijn een rijke bron van diverse B-vitamines en mineralen, zoals calcium, ijzer en magnesium.

Zoals veel andere zaden bevatten hele sesamzaadjes een aanzienlijke hoeveelheid fytinezuur, dat wordt beschouwd als een antinutriënt omdat het zich bindt aan bepaalde voedingsstoffen die tegelijkertijd worden geconsumeerd, met name mineralen. Het verhindert de absorptie ervan door ze mee te voeren tijdens hun passage door de dunne darm. Door verhitting en koken wordt de hoeveelheid zuur in de zaden verminderd. De zaden bevatten fyto-oestrogenen, waaronderde lignanen: sesamoline, sesamine, pinoresinol en lariciresinol. Deze lignanen worden in de darm omgezet in de oestrogeen-actieve enterodiol en enterolacton. Uit epidemiologische studies is gebleken dat deze sesamlignanen een gunstig effect hebben op de regulering van bloedlipiden. Tegelijkertijd hebben ze een beschermend effect op je hart, lever en nieren[1].

Sesamzaadjes worden vaak vermalen tot tahini, een bekende smaakmaker uit het Midden-Oosten. Dat wordt geserveerd als dip of als hoofdingrediënt in hummus of baba ghanoush.

Wei et al: Sesame (Sesamum indicum L.): A Comprehensive Review of Nutritional Value, Phytochemical Composition, Health Benefits, Development of Food, and Industrial Applications in Nutrients – 2022