Cacaoboon

Zo'n 5,000 jaar geleden werd de cacaoboon al in de een of andere vorm geconsumeerd door de inwoners van het Mexicaanse schiereiland Yucatan. De cacaoboon of cacaopeul van de cacaoboom (Theobroma cacao) is de uiteindelijke bron van het gedroogde en volledig gefermenteerde zaad. Het oorspronkelijke domein van de cacaoboom bestrijkt zuidelijke delen van Midden-Amerika en noordelijke delen van Zuid-Amerika.

Een drietal variëteiten domineren de wereldmarkt. De Forastero omvat zo'n 80 tot 90 procent van de wereldmarkt. De Criollo wordt gezien als een echte delicatesse, al zullen plantages, die deze variëteit produceren, genoegen moeten nemen met een lagere opbrengst. De Criollo wordt voornamelijk in Venezuela verbouwd. Tot slot is er de Trinitario, een hybride van de Forastero en de Criollo, die stamt van het Caraïbische eiland Trinidad.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Theobroma, is een combinatiewoord uit het Grieks, waar theos (Θεός) 'god' betekent en broma (βρῶμα) 'voedsel'. Samen is dat dus 'voedsel van de goden'. Het tweede deel, cacao, heeft ons via de Spaanse conquistadores bereikt en die hebben het geleend vanuit de oude taal van de Azteken, het Nahuatl, waar cacahuatl 'boon van de cacaoboom' betekent.

De naamgeving van de cacaoboon geeft al duidelijk aan dat de oorspronkelijke plaatselijke bevolking grote waarde hechtte aan de cacaoboon. Ze maakten er een chocoladedrank van die vaak werd versterkt met chilipepers. Het werd dus een potente drank.

De cacaopeul wordt met een machete voorzichtig in tweeën gehakt, waardoor de cacaoboon zichtbaar wordt. De peul zelf wordt weggegooid, maar het vruchtvlees en de tot 50 zaden worden in de zon gelegd. Daar moeten ze een paar dagen 'zweten', waarbij het dikke vruchtvlees vloeibaar wordt en een fermentatieproces ondergaat.

Cacao is rijk aan allerhande anti-oxidanten, maar heeft ook een stimulerend effect als gevolg van de aanwezigheid van theobromine en cafeïne. Die theobromine is een potentieel giftige stof, maar je moet minimaal 40 kilo donkere chocola opeten voordat je er last van kunt krijgen.

Er bestaan nogal wat wetenschappelijke onderzoeken die positieve eigenschappen hebben ontdekt van het consumeren van cacao of donkere chocolade. Zo zou het de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten kunnen verminderen en een bloeddrukverlagende werking bezitten[1][2].

Dat chocola een ietwat verslavende werking kan bezitten is niet zo'n probleem, want je moet regelmatig behoorlijke hoeveelheden donkere chocolade eten om van de veronderstelde positieve eigenschappen te kunnen genieten. Wereldwijd worden er gelukkig steeds meer cacaobomen aangeplant om aan de voortdurend stijgende consumptie te voldoen.

Natuurlijk weten we dat met cacao heerlijke taarten gemaakt kunnen worden, maar er kunnen zelfs Italiaanse pastavarianten van gemaakt worden. Er ligt nog een hele wereld voor de cacao open.

[1] Buijsse et al: Cocoa intake, blood pressure, and cardiovascular mortality: the Zutphen Elderly Study in Archives of Internal Medicine – 2006
[2] Schroeter et al: (-)-Epicatechin mediates beneficial effects of flavanol-rich cocoa on vascular function in humans in PNAS – 2006